Η ελληνική πολιτεία αποτυγχάνει να θωρακίσει νομικά τον θεσμό του προστατευόμενου μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος, παρά τις συνεχείς πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΟΣΑ. Η κατάσταση επιδεινώνεται με τις πρόσφατες εξελίξεις στο σκάνδαλο Novartis, όπου η εισαγγελική απόφαση έφερε στο φως τη διαδικασία άρσης προστασίας που αφορά τους μάρτυρες, επιτρέπει τη δημοσιοποίηση των στοιχείων τους και εν τέλει βάζει ταφόπλακα στον θεσμό αυτό.
Η Νέα Δημοκρατία, μόλις ανέλαβε τη διακυβέρνηση, εστίασε στην αποδυνάμωση του θεσμού αυτού με την τροποποίηση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Οι επαναλαμβανόμενες νομοθετικές ενέργειες που έγιναν με τις τροποποιήσεις του 2021 και του 2024 σε συνδυασμό με τις εκπρόθεσμες ενσωματώσεις ευρωπαϊκών οδηγιών διαμορφώνουν ένα νομικό πλαίσιο που καθιστά τους μάρτυρες ευάλωτους και αδύναμους.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται να λειτουργεί με κριτήρια κομματικού και ιδιωτικού συμφέροντος, αποκρύπτοντας και συγκαλύπτοντας σκάνδαλα που αφορούν στελέχη της. Σε αυτή τη λογική, η αλλαγή νομοθεσίας γύρω από την προστασία των μαρτύρων συνιστά σκανδαλώδη απαξίωση του θεσμού και κίνδυνο αποθάρρυνσης για κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να καταθέσει στοιχεία για σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς.
Αξιοσημείωτη είναι η ωμή ανατροπή της πολιτικής οριοθέτησης των διαδικασιών διαφάνειας και προστασίας των μαρτύρων που υιοθετήθηκε το 2014 υπό την κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου. Αυτή η πρόβλεψη, που προήλθε από την υποχρέωση ενσωμάτωσης ευρωπαϊκής οδηγίας, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αρκετή για να προφυλάξει τους μάρτυρες δημόσιου συμφέροντος από ποινικές διώξεις και διαπόμπευση.
Η κατάσταση επιδεινώνεται με τις τροποποιήσεις του 2021 και 2024, οι οποίες, εν μέσω έντονης κριτικής, προσπέρασαν ζητήματα προστασίας και διαφάνειας, επιτρέποντας στους εισαγγελείς τη δυνατότητα να ανακαλούν την προστασία των μαρτύρων κατά την κρίση τους. Οι τελευταίες τροποποιήσεις οδήγησαν στο κλείσιμο των στόματων, αποτρέποντας τολμηρές καταθέσεις που θα μπορούσαν να ρίξουν φως σε πολλά σκοτεινά σημεία.
Καθώς οι διεθνείς οργανισμοί και οι πολίτες παρακολουθούν τις εξελίξεις, οι προσπαθείες διασφάλισης δικαίου και δικαιοσύνης στην Ελλάδα φαίνεται να βαλτώνουν. Η επιμονή της πολιτείας να ακολουθεί κατευθύνσεις που βλάπτουν τη διαφάνεια και την ανοικτότητα δυσχεραίνει τη μάχη κατά της διαφθοράς και της ανομίας, ενώ οι μαρτυρίες που ίσως έφερναν στο φως την αλήθεια καταδικάζονται σε περιθώριο.
Πηγή: documentonews.gr
